Tại sao có người bị say xe có người không ? cách giảm triệu chứng hiệu quả

Cùng ngồi chung một chiếc xe, cùng một hành trình, nhưng có người vẫn khỏe re, tỉnh táo từ đầu đến cuối, trong khi người khác thì xanh mặt, chóng mặt và buồn nôn ngay sau vài phút di chuyển. Say xe tưởng chừng là chuyện nhỏ, nhưng lại khiến không ít người ngại đi xa. Vậy nguyên nhân thực sự nằm ở đâu? Cơ thể mỗi người phản ứng khác nhau như thế nào ? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

1. Tại sao lại bị say xe ô tô ?

Hiện tượng say xe xảy ra khi não bộ bị “rối loạn” trong việc xử lý tín hiệu từ các giác quan. Cụ thể, khi cơ thể di chuyển trên xe, mắt nhìn thấy khung cảnh đang thay đổi, trong khi tai trong (hệ tiền đình) – bộ phận giữ thăng bằng – lại cảm nhận rằng cơ thể đang đứng yên. Sự xung đột giữa hai luồng thông tin này khiến não không kịp thích nghi, dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi hoặc thậm chí nôn ói.

Sự khác biệt về cơ địa và tuổi tác

• Trẻ nhỏ từ 2 đến 12 tuổi thường dễ bị say xe hơn vì hệ tiền đình chưa phát triển hoàn thiện.
• Phụ nữ có xu hướng nhạy cảm hơn với các kích thích tiền đình, do đó dễ bị say xe hơn nam giới.
• Một số người đơn giản là có cơ địa nhạy cảm, hệ thần kinh dễ phản ứng mạnh với sự thay đổi chuyển động.

Tác động từ tâm lý

Không ít trường hợp say xe bắt nguồn từ yếu tố tinh thần: căng thẳng, lo lắng quá mức, hoặc ám ảnh từ những lần say xe trước. Chính tâm trạng tiêu cực có thể làm trầm trọng thêm cảm giác buồn nôn và mệt mỏi khi di chuyển.

Thói quen và khả năng thích nghi

Người thường xuyên đi xe, đi tàu, máy bay… có xu hướng thích nghi tốt hơn với chuyển động, từ đó ít bị say xe hơn. Ngược lại, người ít khi di chuyển xa, ít ngồi xe lâu thường dễ “choáng” hơn trong những chuyến đi đầu tiên.

2. Tại sao có người bị say xe có người không ?

Không phải ai cũng bị say xe – và mức độ chịu đựng của mỗi người trước chuyển động cũng rất khác nhau. Điều này phụ thuộc vào cơ địa, hệ thần kinh, khả năng thăng bằng và cả yếu tố tâm lý. Có người ngồi trên xe cả trăm cây số vẫn tỉnh táo, thoải mái; nhưng cũng có người vừa mới lên xe đã bắt đầu cảm thấy choáng váng, buồn nôn.

Cơ địa và khả năng cảm nhận chuyển động của mỗi người

Khi xe di chuyển, cơ thể con người tự động phản ứng với rung lắc thông qua các cơ quan cảm giác như mắt, tai trong (hệ tiền đình), cơ khớp… Nếu có sự xung đột giữa những tín hiệu này – ví dụ mắt thấy xe đang chạy nhưng tai trong cảm nhận cơ thể đứng yên – não bộ sẽ bị “rối loạn” và gây ra triệu chứng say xe như buồn nôn, chóng mặt.

Người có hệ tiền đình nhạy cảm hoặc thần kinh yếu thường phản ứng mạnh hơn trước chuyển động, do đó dễ bị say xe hơn những người khác.

Thói quen lái xe và cách di chuyển ảnh hưởng đến người ngồi sau

Không chỉ do cơ địa, mà cách lái xe của tài xế cũng ảnh hưởng trực tiếp đến cảm giác của hành khách. Nếu người lái chạy đều ga, tránh phanh gấp, đánh lái mượt mà, thì người ngồi sau sẽ cảm thấy thoải mái hơn. Ngược lại, những cú phanh đột ngột, tăng tốc gấp hoặc ôm cua gắt có thể khiến não bộ hành khách “giật mình”, gây ra phản ứng say xe rõ rệt.

Vì sao tài xế thường không bị say xe ?

Một điểm thú vị là người lái xe gần như không bao giờ bị say xe, vì họ luôn tập trung cao độ, mắt dõi theo chuyển động phía trước, não bộ liên tục xử lý tình huống và điều hướng chuyển động. Chính sự chủ động đó giúp hệ cảm giác không bị xung đột – khác với hành khách chỉ ngồi yên một chỗ, không có điểm nhìn ổn định.

Tại sao bị say xe ô tô ? Do ảnh hưởng bởi mùi trên xe

Một không gian xe bí bách, nhiều mùi xăng dầu, mùi da của xe mới, mùi ẩm mốc hoặc nước hoa nồng đều có thể khiến cảm giác say xe trở nên trầm trọng hơn. Xe càng kín, không khí càng ngột ngạt, nguy cơ buồn nôn càng cao. Vì vậy, việc giữ xe thông thoáng, sạch mùi cũng là yếu tố quan trọng giúp hạn chế say xe – đặc biệt với xe cá nhân hoặc khi đi đường dài.

3. Người bị say xe nên ngồi ghế nào để dễ chịu hơn ?

Việc chọn vị trí ngồi hợp lý trên xe có thể giúp giảm đáng kể cảm giác chóng mặt, buồn nôn và mệt mỏi. Dưới đây là những vị trí ngồi được các chuyên gia và người có kinh nghiệm khuyên dùng nếu bạn thường xuyên bị say xe:

Làm sao để bớt say xe – Nên ngồi ghế đầu

Ghế phụ lái hoặc ghế giữa hàng ghế đầu là lựa chọn lý tưởng nhất cho người dễ bị say xe. Ở vị trí này, xe ít rung lắc, ít bị ảnh hưởng bởi lực quán tính khi phanh hoặc ôm cua. Đặc biệt, bạn sẽ nhìn được hướng di chuyển phía trước, giúp não bộ đồng bộ thông tin từ mắt và hệ tiền đình, từ đó giảm xung đột giác quan – nguyên nhân chính gây say xe.

Nhìn thẳng về trước

Tầm nhìn xa và ổn định giúp não bộ xử lý chuyển động một cách chính xác hơn. Khi mắt được “nhìn đúng hướng” di chuyển, bạn sẽ giảm cảm giác chóng mặt, mất phương hướng. Ngược lại, nếu bạn nhìn vào sách, điện thoại hoặc vật thể tĩnh khi xe đang chạy, cảm giác choáng và buồn nôn sẽ dễ xuất hiện hơn.

Chọn ghế gần cửa sổ hoặc nơi thông thoáng

Không khí ngột ngạt và bí bách là “kẻ thù” của những người hay bị say xe. Hãy chọn chỗ gần cửa sổ hoặc nơi có thể mở hé cửa lấy gió trời, tạo cảm giác dễ thở, giảm mùi xe và giúp đầu óc thư giãn hơn. Nếu đi xe cá nhân, hãy bật điều hòa ở mức nhẹ và hạn chế mùi xịt phòng nồng nặc.

Tránh ngồi gần động cơ – đặc biệt là trên xe khách

Vị trí gần động cơ – như gầm sau hoặc ghế sát trục bánh sau – thường rung mạnh, nóng, ồn và nặng mùi. Đây chính là vùng gây khó chịu nhất cho người bị say xe. Nếu có thể, hãy chọn ghế ở khoảng giữa xe, vừa đủ ổn định, vừa tránh xa nguồn gây kích ứng như tiếng máy nổ hay mùi xăng dầu.

4. Gợi ý các cách giảm say xe đơn giản và hiệu quả

Say xe gây ra cảm giác mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn khiến nhiều người e ngại việc di chuyển xa. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể khắc phục hoặc giảm đáng kể triệu chứng này bằng một vài mẹo đơn giản dưới đây:

Nhắm mắt và ngủ một giấc

Cách nhanh và dễ thực hiện nhất để quên đi cảm giác nôn nao là… ngủ. Sau khi lên xe, hãy nhắm mắt, ngả người thoải mái và nghỉ ngơi xuyên suốt hành trình nếu có thể. Khi não bộ “ngắt kết nối” với các tín hiệu xung đột từ giác quan, triệu chứng say xe sẽ gần như biến mất.

Mẹo đi xe không bị say – Hít mùi tinh dầu tự nhiên từ vỏ cam, quýt

Nếu đi xe khách hoặc không gian đông người, bạn có thể bỏ vài lát vỏ cam/quýt tươi vào trong khẩu trang. Tinh dầu tự nhiên trong vỏ có tác dụng làm dịu thần kinh, giúp giảm cảm giác buồn nôn và thư giãn tinh thần.

Uống thuốc chống say xe đúng thời điểm

Nếu bạn thường xuyên bị say nặng, có thể dùng thuốc chống say xe (ví dụ: dimenhydrinate, meclizine…) trước chuyến đi khoảng 30 phút. Điều này giúp thuốc có đủ thời gian phát huy tác dụng. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ nếu bạn có bệnh nền hoặc dùng cho trẻ nhỏ.

Dùng gừng – giải pháp tự nhiên an toàn

Gừng là phương thuốc chống buồn nôn từ thiên nhiên, hiệu quả và an toàn cho hầu hết mọi người. Bạn có thể:

• Ngậm lát gừng tươi hoặc kẹo gừng
• Uống trà gừng ấm trước chuyến đi
• Hoặc dùng viên gừng dạng nhai (có bán tại hiệu thuốc)

Làm sao để bớt say xe ? Tránh đọc sách, xem điện thoại khi xe đang chạy

Nhìn vào màn hình điện thoại hoặc đọc sách khi đang di chuyển sẽ gây xung đột giữa thị giác và hệ thăng bằng, khiến não xử lý sai thông tin – nguyên nhân chính gây chóng mặt và buồn nôn. Thay vào đó, hãy nhìn ra xa phía trước hoặc nhắm mắt nghỉ ngơi.

Tận dụng không khí mát và gió trời

Nếu có thể, hãy mở hé cửa sổ để lấy không khí trong lành. Gió mát tự nhiên giúp làm dịu cảm giác choáng váng, tạo cảm giác dễ thở hơn. Nếu không thể mở cửa, bạn có thể dùng quạt cá nhân mini hoặc cửa gió điều hòa thổi trực tiếp vào mặt – cách này cũng mang lại hiệu quả tương tự.

Hiểu rõ nguyên nhân vì sao có người bị say xe, có người thì không sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng tránh và giảm bớt cảm giác khó chịu khi di chuyển. Dù say xe xuất phát từ cơ địa, hệ thần kinh hay yếu tố tâm lý, bạn hoàn toàn có thể cải thiện bằng cách chọn vị trí ngồi phù hợp, giữ tinh thần thoải mái và áp dụng một số mẹo đơn giản như hít tinh dầu, dùng gừng hoặc nghỉ ngơi hợp lý.

Duy Cường

Hiện tôi đang phụ trách kỹ thuật và hỗ trợ bảo hành tại Zaracos. Với mong muốn giúp khách hàng hiểu rõ hơn về sản phẩm, tôi chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm thực tế của mình trên website gheoto.vn Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn lựa chọn và sử dụng sản phẩm một cách hiệu quả nhất.